Sáng kiến kinh nghiệm Hướng dẫn giải bài tập về phân tử ADN trong Sinh hoc 9

 Hướng dẫn giải bài tập về phân tử ADN trong sinh hoc 9 
 PHÒNG GIÁO DỤC & ĐÀO TẠO HUYỆN PHÚ HÒA
 TRƯỜNG THCS TRẦN HÀO
 .
 TÊN ĐỀ TÀI SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM
 HƯỚNG DẪN
GIẢI BÀI TẬP CHƯƠNG III : ADN & GEN 
 SINH HỌC 9
 .
 Họ và tên : NGUYỄN VĂN NGUYỆN
 Đơn vị : TRƯỜNG THCS TRẦN HÀO
 TỔ LÝ-HOA-SINH
 Hoà quang nam : Ngày 12 tháng 12 năm 2011
 Giáo viên : Nguyễn văn Nguyện - Trường THCS TRẦN HÀO 1 Hướng dẫn giải bài tập về phân tử ADN trong sinh hoc 9 
I/ PHẦN MỞ ĐẦU 
1, Lý do chọn : 
+ Chọn Chương III : “ADN &GEN“ là một trong những chương quan trọng trong phần 
di truyền và biến dị theo yêu cầu của sinh học 9 .
+ Yêu cầu nội dung bài tập cao nhưng không có tiết luyện tập trong chương này .
+ Học sinh lúng túng khi giải bài tập về phân tử ADN & GEN : Tính chiều dài của 
phân tử , số vòng xoắn của phân tử , số Nuclêôtic và loại Nuclêôtic trong phân tử ADN 
2, Mục đích nghiên cứu :
a, Mục đích chung:
+ Giúp cho HS nắm được hệ thống hóa kiến thức phần di truyền và biến dị trong sinh 
học 9
+ Giúp cho HS thành thạo các thao tác giải bài bài tập sinh học 
+ Góp phần nâng cao chất lượng bộ môn 
b, Mục đích riêng :
+ Giúp cho học sinh hệ thống kiến thức về các công thức tính các dạng bài tập ADN 
+ Tìm ra biện pháp và cách giải về các dạng bài tập : Dạng viết trình tự các Nuclêôtic 
trên đoạn ADN mới, dạng tìm số lượng và thành phần từng loại 
Nuclêôtic , dạng tìm tổng số Nuclêôtic và chiều dài của phân tử ADN 
+ Giúp cho học sinh thành thạo cách giải bài tập và nắm vững nội dung các công thức 
3, Đối tượng , phạm vi nghiên cứu :
a, Đối tượng nghiên cứu:
+ Cách giải bài tập về phân tử ADN
+ Rèn luyện thao tác giải bài tập
b, Phạm vi nghiên cứu :
+ Sách giáo khoa sinh học 9
+ Lý thuyết và bài tập sinh học 9 .
+ Bài tâp trắc nghiệm và kiểm tra sinh học 9 .
+ Phần di truyền và biến dị trong sinh học 9 .
+ Phạm vi nghiên cứu : Chương III “ Phân tử ADN & GEN “ trong sách giáo khoa sinh 
học 9 . Phần bài tập phân tử ADN .
4, Nhiệm vụ nghiên cứu :
+ Hệ thống kiến thức và nắm vững công thức giải bài tập về phân tử ADN trong giới 
hạn sinh học 9
+ Xác định được các dạng bài tập : Dạng viết trình tự các Nuclêôtic trên đoạn ADN 
mới ; Dạng tìm số lượng và thành phần từng loại Nuclêôtic ; Dạng tìm tổng số 
Nuclêôtic và chiều dài của phân tử ADN. 
+ Phương pháp giải bài tập về các dạng nêu trên .
5, Phương pháp nghiên cứu :
+ Dựa vào các tài liệu tham khảo và tìm hiểu các bài tập giải mẫu rút ra cách giải ngắn 
gọn để học sinh dễ hiểu,dễ nhớ .
 Giáo viên : Nguyễn văn Nguyện - Trường THCS TRẦN HÀO 3 Hướng dẫn giải bài tập về phân tử ADN trong sinh hoc 9 
+ Học sinh không vận dụng được giữa lý thuyết và bài tập .
+ Học sinh không nắm vững phương pháp giải loại bài tập này .
Chương III : 
 BIỆN PHÁP , GIẢI PHÁP CHỦ YẾU ĐỂ THỰC HIỆN ĐỀ TÀI
 1, Cơ sở đề xuất các giải pháp :
+ Dựa vào các tài liệu tham khảo về sinh học 9 : Bài tập di truyền và biến dị lớp 9, lý 
thuyết và bài tập sinh học 9 .
+ Nêu ra một số bước giải và cách áp dụng giải các dạng bài tập về phân tử ADN & 
GEN trong chương này .
 2, Các giải pháp chủ yếu :
 a, Tóm tắc kiến thức :
+ Cấu tạo của phân tử ADN : Theo nguyên tắc đa phân mà đơn phân gồm 4 loại :
 - Ađênin (A) - Timin (T)
 - Xitôzin (X) - Guamin (G)
+ Cấu trúc không gian : 
 - Mỗi chu kỳ vòng xoắn : Cao 34 A (Gồm 10 cặp Nuclêôtic )
 Đường kính : 20 Ao
+ Tự nhân đôi của ADN : Theo nguyên tắc bổ sung và giữ lại một nửa
 - Liên kết bổ sung : A - T , G - X và ( ngược lại ) 
 + Hệ quả : A = T , G = X A+T = G+X và (A+T) / (G+X)
+ Cấu tạo phân tử ARN :
 - Theo nguyên tắc đa phân , đơn phân gồm 4 loại :
 Ađênin (A) Uazin (U) Xitôzin (X) Guamin (G)
 - Gồm 1 mạch đơn 
+ Tổng hợp ARN : Theo nguyên tắc khuôn mẫu
Dựa vào mạch khuôn của gen, Các (Nu) tự do trong môi trường nội bào liên kết với 
các (Nu) trên mạch khuôn của gen theo nguyên tắc bổ sung : A liên kết với U,
T liên kết với A,G liên kết với X (ngược lại)
 b, Phương pháp giải :
+ Phân loại dạng bài tập : 
 - Dạng 1: Lập trình tự các Nuclêôtic trên phân tử ADN con
 - Dạng 2 : Lập trình tự các Nuclêôtic trên mARN và ngược lại trên ADN tổng hợp 
ra mARN .
 - Dạng 3 : Tính tổng số Nuclêôtic trong phân tử ADN
 - Dạng 4 : Tính số vòng xoắn hay dài của phân tử ADN 
+ Các bước giải :
 - Xác định thành phần và số liệu đã cho trong bài (giả thiết)
 - Dựa vào công thức tính các thành phần theo yêu cầu của bài
 3, Tổ chức triển khai thực hiện :
 Áp dụng phương pháp giải :
- Dạng 1: Lập trình tự Nuclêôtic trên mạch bổ sung : 
 Bước 1 : Xác định trình tự các Nuclêôtic trên mỗi mạch mẹ (cũ) của phân tử ADN
 Giáo viên : Nguyễn văn Nguyện - Trường THCS TRẦN HÀO 5 Hướng dẫn giải bài tập về phân tử ADN trong sinh hoc 9 
 Bước 2 : Tính chiều dài 
+ Áp dụng : Cho một đoạn ADN , có 500 Nuclêôtic.Tính chiều dài của đoạn ADN ?
Giải
 Bước 1 : Số Nuclêôtic có trong phân t ử ADN l à : 500
 Bước 2: Tính chiều dài : (500x 34) : 20 = 1700 A0
Chương IV : 
 KẾT QUẢ CỦA ĐỀ TÀI NGHIÊN CỨU 
 - Sau khi áp dụng sáng kiến này giúp cho học sinh nắm được các kiến thức cơ bản 
của chương ADN & GEN một cách dễ nhớ cũng như cách giải bài tập và rèn luyện 
thành thạo các thao tác giải bài tập về phân tử ADN. Tạo được động cơ học tập bộ môn 
hứng thú hơn và làm cơ sở tiếp tục học tập lên lớp trên .
 - Chất lượng đạt được sau khi áp dụng sáng kiến cụ thể như sau :
 + Số học sinh biết và thành thạo cách giải loại bài tập đạt từ 40% - 92% tăng 
so với lúc đầu là 52%
 +Chất lượng kiểm tra học kỳ I số học sinh giải được loại bài tập này tăng lên 
cụ thể như sau :
 - Loại Giỏi đạt 13% (tăng 9%)
 - Loại Khá đạt 36% (tăng 25%)
 - Loại Trung bình đạt 47% (tăng 23%)
 - Loại Yếu còn 4% (Giảm 57%)
 - Loại Kém (không)
III/ KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ
 1, Kết luận :
 Chương III “ ADN & GEN “ là một trong những phần kiến thức quan trọng trong 
phần di truyền và biến dị đồng thời cũng làm cơ sở kiến thức cho học sinh học tiếp lên 
lớp trên . Do đó trong chương này cần học sinh nắm vững kiến thức và thành thạo cách 
giải bài tập trong chương này ở mức độ sinh hoc 9 .
 2, Khuyến nghị :
+ Nhà xuất bản giáo dục phát hành loại sách phương pháp giải bài tập Di truyền lớp 9 
theo chương trình mới .
+ Trong phân phối chương trình sinh học lớp 9 . Riêng chương III “ ADN & GEN cần 
phải bố trí 1tiết luyện tập thuộc phần di truyền ,thay vì phần sinh vật và môi trường ở 
học kỳ II có tiết thực hành quá nhiều ,không phù hợp với mức độ tiếp thu của học sinh 
theo chương trình chuẩn kiến thức hiện nay .
 Hoà quang nam : Ngày 12 tháng 12 năm 2011
 Người viết
 Nguyễn văn Nguyện
 Giáo viên : Nguyễn văn Nguyện - Trường THCS TRẦN HÀO 7 Hướng dẫn giải bài tập về phân tử ADN trong sinh hoc 9 
V/ĐÁNH GIÁ CỦA HỘI ĐỒNG KHOA HỌC CÁC CẤP:
1/ Hội đồng khoa học cấp tổ :
2/ Hội đồng khoa học cấp trường
 Giáo viên : Nguyễn văn Nguyện - Trường THCS TRẦN HÀO 9