Đề tài Một số phương pháp dạy học bám sát đối tượng đối với bộ môn địa lí

 MỘT SỐ PHƯƠNG PHÁP DẠY HỌC BÁM SÁT ĐỐI TƯỢNG ĐỐI VỚI 
 BỘ MÔN ĐỊA LÍ
I/ Đặt vấn đề:
 Để đáp ứng yêu cầu đổi mới phương pháp dạy học lấy người học làm trung tâm và 
chủ thể của nhận thức. Đối tượng học sinh đầu vào có sự phân biệt về học lực: giỏi, 
khá, trung bình, yếu ,kém. Khả năng ghi nhớ kiến thức kém, hiểu biết tự nhiên, vận 
dụng vào thực tiễn còn yếu.
 Người giáo viên đóng vai trò hết sức quan trọng trong việc truyền đạt tri thức cho 
học sinh. Để làm được điều này ngoài việc người giáo viên phải có chuyên môn 
nghiệp vụ tri thức vững vàng,biết khai thác kiến thức từ phương tiện hổ trợ: Sách giáo 
khoa, sách tham khảo,thiết bị, đồ dùng dạy học.và một điều quan trọng nữa là phải 
tăng cường mối quan hệ giữa thầy với trò, giưã trò với trò, giữa trò với thầy giúp học 
sinh tự tin hơn, mạnh dạn bộc lộ quan điểm của mình. Để thực hiện tốt phương pháp 
này thì người giáo viên phải xác định được dối tượng học sinh mà mình giảng dạy là 
ai? cần phải dạy như thế nào để phù hợp với các đối tượng này? Vì vậy phương pháp 
dạy học bám sát đối tượng là một yeu cầu nhất thiết.
II/ Một số phương pháp dạy học bám sát đối tượng đối với bộ môn địa lí:
 Tất cả các phương pháp dạy học địa lí: phương pháp truyền thống, phương pháp 
mới đều phù hợp với yêu cầu dạy học bám sát đối tượng tuy nhiên để đạt hiệu quả đòi 
hỏi giáo viên phải biết vận dụng sáng tạo linh hoạt và phù hợp với trình độ nhận thức 
các đối tượng học sinh. 
 Sau đây là một số giải pháp đã và đang thực hiện giảng dạy tại trường ở các lớp mà 
tôi đang dạy:
1/ Giảng dạy kiến thức mới bám sát đối tượng thông qua phương pháp gắn liền 
với thực tiễn ( nhất là thực tiễn địa phương):
 Đây là giải pháp có thể thu hút tất cả các đói tượng học sinh tham gia vì những thực 
tiễn này các em đều bắt gặp nhận thấy trong quá trình đi học , vui chơi
Ví dụ: Bài 14 địa lí lớp 9 “ Ciao thông vận tải và bưu chính viễn thông”. Khi truyền 
đạt hiến thức: đặc điểm phát triểnvà phân bố giao thông đường bộ , giaó viên có thể 
đặt những câu hỏi sau để huy động các đối tượng học sinh tham gia:
? Em hãy cho biết hệ thống đường bộ: đường ,phương tienj ở địa phương em trước và 
hiện nay như thế nào ( Chỉ định học sinh yếu, kém)
? Qua thực tế ở dịa phương, lược đồ hình 14.1, em có nhận xét gì về tình hình phát 
triển và phân bố giao thông vận tải nước ta ( học sinh trung bình , khá) 
? Vai trò của giao thông đường bộ đối với nền kinh tế,đời sống? Ưu , hạn chế( học 
sinh khá , giỏi)
2/ Giảng dạy kiến thức mới bám sát đối tượng thông qua phương pháp sử dụng 
các phương tiện dạy học như: Biểu đồ, bản đồ, ATLAT
 Đây chính là đặc trưng bộ môn địa lí “ mở đầu bằng bản đồ kết thúc bằng bản đồ “ 
và cũng là biện pháp giúp giáo viên nâng cao kiến thức cho từng đối tượng học sinh. 
Việc sử dụng các đồ dùng và phương tiện dạy học phải tập trung vào các kênh hình 
SGK, bản đồ treo tường, tranh ảnh
Ví dụ: Bài 4 địa lí 9 “ Lao động và vệc làm, chất lượng cuộc sống”
 Cho học sinh quan sát biểu đồ Hình 4.2 ( biểu đồ cơ cấu sử dụng lao động theo 
ngành năm 1989 và 2003 )
- Giáo viên có thể mời học sinh yếu hướng dẫn học sinh trả lời những câu hói sau:
? Quan sát diện tích hai hình tròn em có nhận xét gì về sự chênh lệch diện tích
Số lao động năm 2003 như thế nào so với năm 1989?
? Quan sát màu sắt, tỉ lệ % em sắp xếp cơ cấu các ngành từ cao đến thấp? như vậy 
ngành nào chiếm chủ yếu?
- Giáo viên mời một học sinh trung bình: sợ thiếu thời gian ( giáo viên có thể không cho điểm nhưng đề nghị cả lớp hoan 
nghênh )
 + Ở phương pháp này giáo viên cũng có thể sử dụng “ sơ đồ tư duy”. Dạy học qua sơ 
đồ tư duy giúp học sinh nhớ lâu, có kiến thức địa lí, kỉ năng phân tích mối quan hệ 
nhân quả của hiện tượng địa lím mối quan hệ giữa tự nhiên với kinh tế - xã hội. Đối 
với học sinh yếu, trung bình thì giáo viên chỉ giúp học sinh khai thác được mối quan 
hệ một chiều, đối với học sinh khá giỏi thì phải khai thác mối quan hệ nhân quả hai 
chiều
5/ Dạy học bám sát đối tượng qua việc tổ chức các trò chơi địa lí:
 Việc tổ chức các trò chơi trong dạy học không những tạo hứng thú cho học sinh 
trong giờ học mà còn có tác dụng phát huy tính sáng tạo, nang cao được các hiểu biết 
về địa lí , tạo niềm tin, lòng say mê, tinh thần tập thể của các em. Vì vậy giáo viên nên 
thường xuyên tổ chức các trò chơi địa lí như: Đi tìm ô chữ, tìm kẻ giấu mặt, trò chơi 
tiếp sứcmỗi trò chơi chỉ khoảng từ 4 đến 5 phút đừng ngại thiếu thời gian
 Chú ý khi tổ chức trò chơi giáo viên cần huy động sự tham gia đầy đủ các đối tượng
6/ Dạy học bám sát đối tượng qua phương pháp kiểm tra đánh giá:
 Để đổi mới phương pháp kiểm tra đánh giá nhàm đánh giá chính xác đối tượng học 
sinh.
- Kiểm tra bài cũ:
 + Đối với học sinh học lực yếu, trung bình giáo viên nên kiểm tra đầu giờ với những 
kiến thức cơ bản
 + Đối với học sinh khá giỏi nên tăng cường kiểm tra bài cũ qua hình thức đan xen, 
đồng thời đặt thêm câu hỏi liên hệ bài học mới
- Kiểm tra bài viết: Hệ thống câu hỏi phải phù hợp với các đối tượng: học sinh yếu có 
thể làm được từ trung bình trở lên, học sinh trung bình có thể làm được từ khá trở lên, 
học sinh khá có thể làm được giỏi
 Tuy nhiên yêu cầu kiến thức tối thiểu phải chuẩn kiến thức, chuẩn kỉ năng.
III/ Kết luận:
 Để nâng cao chất lượng dạy học bộ môn địa lí yêu cầu giáo viên khi giảng dạy phải 
bám sát đối tượng. Muốn đảm bảo phương pháp giảng dạy bám sát đối tượng giáo viên 
cần có sự chuẩn bị bài giảng kĩ, linh hoạt và phải có tâm với nghề. Đối với học sinh 
cần nổ lực vượt qua sự tự ti mặc cảm, tập thói quen giao tiếp, tạo được khả năng biết 
cách tự học, tự nghiên cứu. 
 Trên đây là một vài giải pháp của bản thân khi dạy học bằng phương pháp bám sát 
đối tượng, cũng đem lại một kết quả khá tốt. Rất mong những ý kiến đóng góp của 
thầy cô đồng nghiệp.