Đề cương dạy học theo chủ dề môn Sinh học 7

 ĐỀ CƯƠNG DẠY HỌC THEO CHỦ DỀ MÔN SINH HỌC 7
CHỦ ĐỀ 1: ĐA DẠNG VÀ ĐẶC ĐIỂM CHUNG CỦA LỚP LƯỠNG CƯ
I/ ĐA DẠNG VỀ THÀNH PHẦN LOÀI ,
 Lưỡng cư được phân làm 3 bộ : 
1/ Bộ lưỡng cư có đuôi : Đại diện là cá cóc tam đảo ( hình 37.1.1 sgk /120 )
2/ Bộ lưỡng cư không đuôi : Đại diện là ếch đồng có thân ngắn, hai chi sau dài 
hơn chi trước. Những loài phổ biến trong bộ : ếch cây ( hình 37 .1.2 sgk/120), 
ễnh ương ( hình 37.1.3 sgk/121 ) và cóc nhà ( hình 37.1.4 sgk/121) . 
3/ Bộ lưỡng cư không chân : Đại diện là ếch giun ( hình 37.1.5 sgk/121) thiếu 
chi, có thân dài giống con giun song có mắt, miệng có răng và có kích thước lớn 
hơn giun. Chúng có tập tính sống chui luồn trong hang. Hoạt động cả ngày lẫn 
đêm .
II/ ĐA DẠNG VỀ MÔI TRƯỜNG SỐNG VÀ TẬP TÍNH 
1/ Cá cóc Tam Đảo chủ yếu sống ở những suối nước trong thuộc vùng núi Tam 
Đảo, gặp nguy hiểm trốn vào các hang hóc . Hoạt động chủ yếu về ban ngày 
2/ Ếch cây hay chẫu chàng số trên cây, buội cây gần các vực nước. Ngón chân 
có giác bám lớn leo cây, gặp nguy hiểm nhảy xuống nước hay ẩn vào cây. Hoạt 
động về ban đêm .
3/ Ểnh ương lớn ưa sống trong nước hơn trên cạn, nuốt khí vào cơ thể căng 
phồng như một chiếc phao bơi , làm kẻ thù phải sợ
5/ Ếch giun chỉ gặp ở miền núi , Sống chui luồn trong hang đất xốp , gần ao hồ, 
đẻ trứng gần nơi có nước . Trứng được ếch cái cuộn lấy để bảo vệ. Tự vệ bằng 
cách trốn vào khe đất , hoạt động cả ngày lẫn đêm .
III/ ĐẶC ĐIỂM CHUNG CỦA LƯỠNG CƯ
 Da trần và ẩm ướt di chuyển bằng bốn chi , hô hấp bằng phổi và da, có 
hai vòng tuần hoàn, tim 3 ngăn , tâm thất chứa máu pha, là động vật biến diệt, 
sinh sản trong môi trường nước, thụ tinh ngoài , nòng nọc phát triển qua biến 
thái 
IV/ VAI TRÒ CỦA LƯỠNG CƯ . CHỦ ĐỀ 2: THẰN LẰN BÓNG ĐUÔI DÀI 
I/ ĐỜI SỐNG .
 Thằn lằn bóng đuôi dài, ưa sống ở những nơi khô ráo và thích phơi nắng . 
Chúng bắt mồi về ban ngày, chủ yếu là sâu bọ . Trú đông trong các hang đất 
khô, là động vật biến nhiệt .
 Thằn lằn đực có hai cơ quan giao phối. Trứng được thụ tinh trong ống 
dẫn trứng của thằn lằn cái . Thằn lằn cái đẻ 5 – 10 trứng vào các hóc đất khô . 
Trứng có vỏ dai và nhiều noãn hoàng .
II/ CẤU TẠO NGOÀI VÀ DI CHUYỂN.
 1/ Cấu tạo ngoài 
 Thằn lằn bóng đuôi dài ( hình 38.1.sgk/124) có bốn chi ngắn yếu với năm 
ngón chân có vuốt . Da khô có vãy sừng bao bọc . Cổ dài nên đầu có thể quay 
về các phía, mắt có mí cơ động, màng nhỉ nằm ở trong hóc tai ở hai bên đầu 
Trả lời câu hỏi sau : Da khô có vãy sừng bao bọc và cổ dài có tác dụng gì ?
 2/ Di chuyển 
 Khi di chuyển thân và đuôi thằn lằn uốn mình liên tục. Sự co duỗi của 
thân và đuôi với sự hỗ trợ của chi trước , chi sau có vuốt sắt của chúng tác động 
vào đất làm con vật tiến lên phía trước 
Trả lời câu hỏi sau : 
 a) Hãy trình bày đặt điểm cấu tạo ngoài của thằn lằn thích nghi với đời 
sống hoàn toàn ở cạn so với ếch đồng.
 b) Xác định vai trò của thân và đuôi 1/ Tiêu hóa : Ống tiêu hóa đã phân hóa rõ hơn, ruột già chứa phân đặt có khả 
năng hấp thụ lại nước .
2/ Tuần hoàn , hô hấp 
 Thằn lằn cũng có hai vòng tuần hoàn, song tâm thất có một vách hụt ngăn 
tạm thời tâm thất thành hai nữa nên máu ít bị pha hơn 
 Sống hoàn toàn trên cạn nên phổi là cơ quan hô hấp duy nhất của thằn lằn 
và có cấu tạo phức tạp hơn phổi ếch . Hệ tuần hoàn và hô hấp của thằn lằn chưa 
hoàn thiện nên thằn lằn vẫn là động vật biến nhiệt 
3/ Bài tiết 
 Thằn lằn có thận sau tiến bộ hơn thận giữa của ếch có khả năng hấp thụ 
lại nước. Nước tiểu đặc 
 III/ THẦN KINH VÀ GIÁC QUAN
 Hệ thần kinh của thằn lằn phát triển hơn so với ếch có não trước và tiểu 
não phát triển liên quan với đời sống và hoạt động phức tạp hơn .
 Tai có màng nhỉ nằm sâu trong một hóc nhỏ .
 Mắt cử động rất linh hoạt có thể quan sát dễ dàng con mồi . Mắt có mí 
mắt và tuyến lệ đặt trưng cho động vật sống ở cạn 
 Trả lời các câu hỏi : 
 1/ Dựa vào hình 39.2 hãy cho biết hệ tuần hoàn, hệ hô hấp, hệ tiêu hóa, hệ 
bài tiết có những bộ phận nào 
 2/ Vì sao nước tiểu của thằn lằn đặc hơn so với ếch 
 3/ So sánh bộ xương thằn lằn với bộ xương của ếch 
 4/ Những đặc điểm cấu tạo trong của thằn lằn thích nghi với đời sống ở cạn CHỦ ĐỀ 4 : ĐA DẠNG VÀ ĐẶC ĐIỂM CHUNG CỦA LỚP BÒ SÁT 
 I/ ĐA DẠNG CỦA BÒ SÁT nhiệt độ môi trường ( động vật đẳng nhiệt ) . Chúng có số lượng đông và nhiều 
loài đã phá hoại trứng khủng long. Nhiều loài thú ăn thịt tấn công khủng long ăn 
thực vật. Khí hậu trái đất đang nóng bổng trở nên lạnh đột ngột cùng với thiên 
tai như núi lửa, khói bụi che phủ bầu trời trái đất trong nhiều năm. ảnh hưởng 
đến sự phát triển của thực vật. Khủng long cỡ lớn thiếu chỗ trú để tránh rét, 
thiếu thức ăn, đã bị tiêu diệt hàng loạt. Chỉ còn số loài cở nhỏ như thằn lằn, rắn, 
rùa, cá sấu  còn tồn tại cho đến ngày nay .
 Trả lời câu hỏi sau : Tại sao khủng long bị tiêu diệt còn những loài bò sát 
cở nhỏ trong những điều kiện ấy lại tồn tại và sống sót cho đến ngày nay. 
III/ ĐẶC ĐIỂM CHUNG
 Bò sát là động vật có xương sống thích nghi hoàn toàn với đờì sống ở cạn 
: da khô, vảy sừng khô, cổ dài, màng nhỉ nằm trong hóc tai, chi yếu có vuốt sắt, 
phổi có nhiều vách ngăn, tim có vách hụt ngăn tâm thất ( trừ cá sấu ) máu đi 
nuôi cơ thể là máu pha là động vật biến nhiệt. Có cơ quan giao phối, thụ tinh 
trong, trứng có màng dai, giàu noãn hoàn .
IV/ VAI TRÒ 
 Tiêu diệt sâu bọ có hại, có giá trị thực phẩm ( ba ba ) 
 Dược phẩm ( rượu rắn, mật trăn ) 
 Sản phẩm mĩ nghệ ( Vảy đồi mồi , da thuộc của trăn và rắn )
 Trả lời câu hỏi sau : 
 Nêu môi trường sống của từng đại diện của 3 bộ bò sát thường gặp
 Nêu đặc điểm chung của bò sát CHỦ ĐỀ 6 
THỰC HÀNH QUAN SÁT BỘ XƯƠNG, MẪU MỔ CHIM BỒ CÂU