Dạy học theo chủ đề Ngữ văn 7 - Chủ đề 3: Làm văn nghị luận

 DẠY HỌC THEO CHỦ ĐỀ - NGỮ VĂN 7
 CHỦ ĐỀ 3 – LÀM VĂN NGHỊ LUẬN
 Gồm các bài:
 Tìm hiểu chung về văn nghị luận, Đặc điểm của văn bản nghị luận, (Tự học có 
hướng dẫn – 01 tiết), Đề văn nghị luận và việc lập ý cho bài văn nghị luận, (01 
tiết), Bố cục và phương pháp lập luận trong bài văn nghị luận, Luyện tập về 
phương pháp lập luận trong văn nghị luận (Tự đọc, tự làm), Tìm hiểu chung về 
phép lập luận chứng minh, Cách làm bài văn lập luận chứng minh, (Tự học có 
hướng dẫn – 01 tiết), Luyện tập viết đoạn văn chứng minh, Ôn tập văn nghị luận 
(Tự làm),Tìm hiểu chung về phép lập luận giải thích, Cách làm bài văn lập luận 
giải thích, (Tự học có hướng dẫn – 01 tiết)
 Tổng số tiết thực hiện: 04 tiết
 Gv soạn: Nguyễn Lê Phúc
A. MỤC TIÊU CẦN ĐẠT
 Qua chủ đề này, học sinh cần nắm đươc:
 1. Kiến thức
 - Hiểu thế nào là văn nghị luận; vai trò của luận điểm, luận cứ, cách lập luận 
trong văn nghị luận. Nắm được bố cục, phương pháp lập luận, cách thức xây dựng 
đoạn và lời văn trong bài văn nghị luận giải thích và chứng minh.
 - Trình bày đặc điểm văn bản nghị luận, lấy được ví dụ minh họa.
 2. Kĩ năng
 - Biết viết đoạn văn nghị luận có độ dài khoảng 70 - 80 chữ, bài văn nghị 
luận có độ dài khoảng 300 chữ giải thích, chứng minh một vấn đề xã hội, văn học 
đơn giản, gần gũi với học sinh lớp 7.
B. KIẾN THỨC TRỌNG TÂM
 &1.Tìm hiểu chung về văn nghị luận, Đặc điểm của văn bản nghị luận, 
 (Tự học có hướng dẫn – 01 tiết)
I.Tìm hiểu chung về văn nghị luận
 1.Nhu cầu nghị luận
 -Trong đời sống, khi gặp những vấn đề cần bàn bạc, trao đổi, phát biểu, bình 
luận, bày tỏ quan điểm ta thường sử dụng văn nghị luận.
 1 - Những luận cứ trên đóng vai trò làm sáng tỏ luận điểm, ở đây là trả lời câu 
hỏi: Vì sao phải chống nạn thất học ?
 - Muốn có sức thuyết phục thì luận cứ phải chặt chẽ, sinh động.
 - Lập luận: Trình tự lập luận của văn bản Chống nạn thất học là:
 Nêu lí do vì sao phải chống nạn thất học:
 + Chống thất học để làm gì ?
 + Chống thất học bằng cách nào?
III. Luyện tập. (Học sinh tự làm)
 Đọc văn bản và thực hiện các yêu cầu ở bên dưới:
 -Văn bản 1. Cần tạo ra thói quen tốt trong đời sống xã hội (Sgk, trang 9,10)
 -Văn bản 2. Hai biển hồ (Sgk, trang10)
 &2. Đề văn nghị luận và việc lập ý cho bài văn nghị luận
 (01 tiết)
I.Tìm hiểu đề văn nghị luận
 1.Nội dung và tính chất của đề văn nghị luận.
 - Đề bài văn nghị luận bao giờ cũng nêu ra một vấn đề để bàn bạc và đòi hỏi 
người viết bày tỏ ý kiến của mình đối với đề đó.
 -Tính chất của đề đòi hỏi bài làm phải vận dụng các phương pháp phù hợp.
 + Các đề: 1,2,3,4,5, 6,7,8, 9,10,11 (Sgk, trang 21)
 2.Tìm hiểu đề văn nghị luận
 a) Tìm hiểu đề văn: Chớ nên tự phụ:
 (Yêu cầu: xác định đúng vấn đề, phạm vi, tính chất của đề, 
 để bài làm khỏi bị sai lệch)
II.Lập ý cho bài văn nghị luận
 Cho đề bài: Chớ nên tự phụ
 1.Xác định luận điểm
 - Luận điểm:
 + Tự phụ là một thói xấu của con người.
 + Đức khiêm tốn tạo nên cái đẹp cho nhân cách con người bao nhiêu thì sự 
tự phụ lại làm xấu nhân cách bấy nhiêu.
 - Những luận điểm phụ:
 3 Như vậy, phép lập luận chứng minh là dùng những lí lẽ, bằng chứng chân 
thực đã được thừa nhận để chứng tỏ luận điểm cần được chứng minh là đáng tin 
cậy.
 2. Luyện tập (Học sinh tự làm)
 Đọc bài văn “Không sợ sai lầm” và trả lời các câu hỏi bên dưới (Sgk,trang 
43)
II.Cách làm bài văn lập luận chứng minh
 1.Các bước làm bài văn lập luận chứng minh.
 *Cho đề văn: Nhân dân ta thường nói: “Có chí thì nên". Hãy chứng minh 
tính đúng đắn của câu tục ngữ đó.
 a.Tìm hiểu đề và tìm ý
 - Xác định yêu cầu chung của đề?
 (Chứng minh tư tưởng của câu tục ngữ là đúng đắn)
 -Câu tục ngữ khẳng định điều gì?
 (Chí là hoài bão, ý chí, nghị lực, sự kiên trì; Ai có chí thì sẽ thành công)
 - Chứng minh (Có hai cách lập luận):
 + Nêu lí lẽ
 + Nêu dẫn chứng 
 (Học sinh tham khảo bài: Tìm hiểu chung về phép lập luận chứng minh
 - Sgk, trang 41)
 b. Lập dàn bài
 - Mở bài: Nêu vai trò quan trọng của lí tưởng, ý chí và nghị lực trong cuộc 
sống mà câu tục ngữ đã đúc kết. Đó là một chân lí.
 -Thân bài:
 + Xét về lí: (Chí là điều rất cần thiết để con người vượt trở ngại. Không có 
chí thì không làm được gì.)
 + Xét về thực tế: (Những người có chí đều thành công - nêu dẫn chứng. Chí 
giúp người ta vượt qua những khó khăn tưởng chừng không thể vượt qua được - 
nêu dẫn chứng)
 - Kết bài: (Mọi người nên tu dưỡng ý chí, bắt đầu từ những việc nhỏ, để khi 
ra đời làm được việc lớn.)
 c. Viết bài:
 - Viết từng đoạn, từ Mở bài đến Kết bài - Dựa theo dàn bài đã lập
 (Tham khảo cách viết theo hướng dẫn Sgk, trang 49-50)
 5 c.Viết bài văn
 - Các đoạn trong bài phải liên kết chặt chẽ qua các hình thức chuyển tiếp ý.
 4. Đọc lại và sửa chữa 
III. Luyện tập
 (Học sinh tự làm theo gợi ý - Sgk, trang 87)
C. LUYỆN TẬP
 - Luyện tập theo từng phần, từng bài.
D. HƯỚNG DẪN TỰ HỌC
 1.Chủ đề vừa học 
 - Nắm vững kiến thức trọng tâm và phần Luyện tập ở mỗi bài. 
 2. Chủ đề sắp học: Chủ đề 4: Truyện Việt Nam (1900 - 1945)
 (Gồm các văn bản: Sống chết mặc bay,
 Những trò lố hay là Va - ren và Phan Bội Châu)
 *Yêu cầu chuẩn bị:
 - Đọc, tóm tắt các văn bản; tìm hiểu các giá trị nội dung và nghệ thuật của 
mỗi truyện.
 ------------HẾT------------
 7