Dạy học theo chủ đề Ngữ văn 6 - Chủ đề 3: Văn bản–Truyện hiện đại Việt Nam

 DẠY HỌC THEO CHỦ ĐỀ - NGỮ VĂN 6
 CHỦ ĐỀ 3: VĂN BẢN - TRUYỆN HIỆN ĐẠI VIỆT NAM
 (Gồm các văn bản: Sông nước Cà Mau, Bức tranh của em gái tôi Vượt thác)
 Tổng số tiết thực hiện: 04 tiết
 (Giáo viên soạn: Trần Thị Hồng Vân
 Giáo viên dạy: Trần Thị Hồng Vân - Phạm Thị Ngọc Lan)
A.MỤC TIÊU CẦN ĐẠT
 Qua chủ đề này, học sinh cần nắm được:
 1.Kiến thức
 - Hiểu, cảm nhận được những nét chính về nội dung và nghệ thuật của các 
tác phẩm (hoặc đoạn trích) truyện hiện đại Việt Nam: những tình cảm, phẩm 
chất tốt đẹp; nghệ thuật miêu tả, kể chuyện, xây dựng nhân vật, cách chọn lọc và 
sắp xếp chi tiết, ngôn ngữ sinh động.
 2. Kĩ năng
 - Biết kể lại tóm tắt hoặc chi tiết các truyện hiện đại Việt Nam được học.
 - Bước đầu biết đọc – hiểu các truyện hiện đại theo đặc trưng thể loại.
 - Vận dụng những điều đã học vào học tập và cuộc sống.
B.KIẾN THỨC TRỌNG TÂM
 &1. Sông nước Cà Mau
 (Đoàn Giỏi)
 Qua văn bản, học sinh cần đạt: 
 1.Kiến thức 
 - Sơ giản về tác giả và tác phẩm Đất rừng phương Nam.
 - Vẻ đẹp của thiên nhiên và cuộc sống con người một vùng đất phương 
 Nam. 
 - Tác dụng của một số biện pháp nghệ thuật được sử dụng trong đoạn 
 trích.
 2.Kĩ năng
 - Nắm bắt nội dung văn bản truyện hiện đại có yếu tố miêu tả kết hợp 
thuyết minh.
 - Đọc diễn cảm phù hợp với nội dung văn bản.
 - Nhận biết các biện pháp nghệ thuật được sử dụng trong văn bản và vận 
dụng chúng khi làm văn bản miêu tả cảnh thiên nhiên.
 1 III. Tổng kết
 1.Nghệ thuật 
 - Miêu tả từ bao quát đến cụ thể. Lựa chọn từ ngữ gợi hình, chính xác kết 
 hợp với việc sử dụng các phép tu từ. Sử dụng ngôn ngữ địa phương.
 - Kết hợp miêu tả và thuyết minh.
 2.Ý nghĩa văn bản
 Sông nước Cà Mau là một đoạn trích độc đáo và hấp dẫn thể hiện sự am 
hiểu, tấm lòng gắn bó của nhà văn Đoàn Giỏi với thiên nhiên và con người 
vùng đất Cà Mau.
IV. Luyện tập
 1. Đọc diễn cảm văn bản.Viết đoạn văn trình bày cảm nhận của em về 
vùng sông nước Cà Mau.
 2. Hãy kể tên một vài con sông ở quê hương em và giới thiệu vắn tắt về 
một trong những con sông ấy.
 &2. Bức tranh của em gái tôi
 (Tạ Duy Anh)
 Qua văn bản, học sinh cần đạt: 
 1.Kiến thức
 - Tình cảm của người em có tài năng đối với người anh.
 - Những nét đặc sắc trong nghệ thuật miêu tả tâm lí nhân vật và nghệ thuật 
kể chuyện.
 - Cách thức thể hiện vấn đề giáo dục nhân cách của câu chuyện: không 
khô khan, giáo huấn mà tự nhiên, sâu sắc qua sự tự nhân thức của nhân vật 
chính.
 2.Kĩ năng
 - Đọc diễn cảm, giọng đọc phù hợp với tâm lí nhân vật; Đọc - hiểu nội 
dung văn bản truyện hiện đại có yếu tố tự sự kết hợp với tâm lí nhân vật. 
 - Kể tóm tắt câu chuyện trong một đoạn văn ngắn. 
I.Tìm hiểu chung
 1.Tạ Duy Anh sinh năm 1959, quê ở huyện Chương Mĩ, tỉnh Hà Tây (nay 
thuộc Hà Nội).
 2.Truyện ngắn Bức tranh của em gái tôi đoạt giải Nhì trong cuộc thi viết 
“Tương lai vẫy gọi” của báo Thiếu niên tiền phong.
II. Đọc – hiểu văn bản.
 3 Qua văn bản, học sinh cần đạt: 
 1.Kiến thức
 - Tình cảm của tác giả đối với cảnh vật quê hương, với người lao động.
 - Một số nét tu từ được sử dụng trong văn bản nhằm miêu tả thiên nhiên 
và con người.
 2.Kĩ năng
 - Đọc diễn cảm: giọng đọc phải phù hợp với sự thay đổi trong cảnh sắc 
thiên nhiên.
 - Cảm nhận được vẻ đẹp của hình tượng con người và thiên nhiên trong 
đoạn trích .
I. Tìm hiểu chung
 1.Võ Quảng (1920 - 2007) quê ở Quảng Nam, là nhà văn chuyên viết 
truyện cho thiếu nhi.
 2.Vượt thác trích từ chương XI của tập truyện ngắn Quê nội – tác phẩm 
viết về cuộc sống ở một làng quê ven sông Thu Bồn trong những ngày sau Cách 
mạng tháng Tám 1945 và những năm đầu của cuộc kháng chiến chống thực dân 
Pháp .
II. Đọc – hiểu văn bản.
 - Đoạn trích miêu tả về cảnh quan thiên nhiên trên sông và hai bờ, qua 
những vùng khác nhau dọc theo hành trình của con thuyền từ vùng đồng bằng 
trù phú vượt qua những thác ghềnh ở vùng núi để tới thượng nguồn.
 - Bố cục: 3 đoạn
 + Đoạn 1: Từ đầu đến “Thuyền chuẩn bị vượt nhiều thác nước”
 + Đoạn 2: Từ “Đến Phường Rạnh” đến “Thuyền vượt qua khỏi thác Cổ 
Cò”
 + Đoạn 3: Phần còn lại.
 1.Bức tranh thiên nhiên (dòng sông và hai bên bờ) 
 - Đoạn sông ở vùng đồng bằng thì êm đềm, hiền hòa thơ mộng.thuyền bè 
tấp nập,...
 - Sắp đến đoạn có nhiều thác ghềnh thì cảnh vật hai bên bờ sông cũng 
thay đổi (vườn tược, chòm cổ thụ, núi cao,...)
 - Đoạn sông có nhiều thác dữ: hình ảnh dòng nước,...
 - Đoạn cuối: dòng sông vẫn chảy quanh co giữa những núi cao,...
 2. Hình ảnh nhân vật dượng Hương Thư (trong cảnh vượt thác).
 - Ngoại hình: như một pho tượng đồng đúc,...
 - Động tác: co người phóng chiếc sào xuống lòng sông,...
 5