Dạy học theo chủ đề môn Ngữ văn Lớp 8 - Chủ đề 3: Văn bản: Thơ Việt Nam giai đoạn 1900-1945

 DẠY HỌC THEO CHỦ ĐỀ MÔN NGỮ VĂN LỚP 8
 CHỦ ĐỀ 3 – VĂN BẢN: THƠ VIỆT NAM GIAI ĐOẠN 1900 – 1945
 HỌC KÌ II
 (Gồm các văn bản: Quê hương, Tức cảnh Pác Bó, Ngắm trăng,
 Khi con tu hú (Tự đọc), Đi đường(Tự đọc)
 Tổng số tiết: 03 tiết
 Giáo viên soạn: Phạm Thị Ngọc Lan
 A. MỤC TIÊU CẦN ĐẠT
 Qua chủ đề này, HS cần nắm được:
 1. Kiến thức:
 - Hiểu, cảm nhận được những đặc sắc về nội dung và nghệ thuật 
trong những bài thơ của một số nhà thơ yêu nước, tiến bộ và cách mạng 
Việt Nam 1900 -1945.
 - Biết một số đổi mới về thể loại, đề tài, cảm hứng, sự kết hợp 
giữa truyền thống và hiện đại của thơ Việt Nam 1900 -1945.
 2. Kĩ năng:
 - Nhận biết được tác phẩm thơ lãng mạn. Đọc diễn cảm tác phẩm 
thơ.
 - Phân tích được những chi tiết miêu tả, biểu cảm đặc sắc trong bài 
thơ.
B. KIẾN THỨC TRỌNG TÂM
 &1. Quê hương
 (Tế Hanh)
 Qua văn bản các em cần biết:
 1.Kiến thức:
 - Nguồn cảm hứng lớn trong thơ Tế Hanh nói chung và ở bài thơ 
 này: tình yêu quê hương đằm thắm.
 -Vẻ đẹp tươi sáng, giàu sức sống của một làng quê miền biển và 
 tình cảm quê hương đằm thắm của tác giả.
 - Những nét nghệ thuật đặc sắc của bài thơ: lời thơ bình dị, gợi cảm 
 xúc trong sáng, tha thiết.
 2.Kĩ năng
 1 + 2 câu (Chiếc thuyền im,...thớ vỏ): Cảnh chiếc thuyền nằm im trên 
 bến sau khi vật lộn với sóng gió trở về (sáng tạo nghệ thuật độc đáo của 
 nhà thơ)
 -> Tình cảm gắn bó sâu nặng với con người và cuộc sống lao động 
 làng chài quê hương của tác giả.
 4.Nỗi nhớ làng khôn nguôi của tác giả (4 câu kết)
 - Nỗi nhớ : màu nước xanh, cá bạc, buồm vôi, con thuyền,mùi nồng 
 mặn -> Những hình ảnh rất cụ thể, quen thuộc, sống động, đặc trưng tiêu 
 biểu nhất cho làng chài quê hương tác giả.
 - Lời thơ giản dị, tự nhiên như thốt ra từ trái tim (Tôi thấy nhớ cái 
 mùi nồng mặn quá !)
 III.Tổng kết
 1. Nghệ thuật
 -Sáng tạo nên những hình ảnh của cuộc sống lao động thơ mộng.
 -Tạo liên tưởng, so sánh độc đáo, lời thơ bay bổng, đầy cảm xúc.
 -Sử dụng thể thơ 8 chữ hiện đại có những sáng tạo mới mẻ, phóng 
 khoáng.
 2.Ý nghĩa văn bản
 Bài thơ là bày tỏ của tác giả về một tình yêu tha thiết đối với quê 
 hương làng biển. 
 IV.Luyện tập
 1. Bài thơ Quê hương đã mang đến cho em những cảm nhận như thế 
nào về hình ảnh người dân chài?
 2.Viết đoạn văn ngắn (8 -10 câu) nêu cảm nhận của em về câu thơ 
cuối của bài thơ “Tôi thấy nhớ cái mùi nồng mặn quá !”.
 &2: TỨC CẢNH PÁC BÓ
 (Nguyễn Aí Quốc)
 Qua văn bản này, các em cần nắm được:
 1.Kiến thức
 Sử dụng thể loại thơ tứ tuyệt, để thể hiện tinh thần hiện đại của người 
 chiến sĩ cách mạng.
 - Cuộc sống vật chất và tinh thần của Hồ Chí Minh trong những năm 
 tháng hoạt động cách mạng đầy khó khăn, gian khổ qua một bài thơ được 
 sáng tác trong những ngày tháng cách mạng chưa thành công.
 - Niềm thích thú của Hồ Chí Minh trong những ngày gian khổ ở Pác 
 Bó; Vẻ đẹp tâm hồn của Bác; Giá trị nghệ thuật độc đáo của bài thơ. 
 2. Kĩ năng 
 3 2.Ý nghĩa văn bản
 Bài thơ thể hiện cốt cách tinh thần Hồ Chí Minh luôn tràn đầy niềm 
lạc quan, tin tưởng vào sự nghiệp cách mạng.
IV. Luyện tập
 Đọc diễn cảm bài thơ. Trình bày cảm nhận của em về hình ảnh Bác 
Hồ trong bài thơ.
 &3. NGẮM TRĂNG
 (Vọng nguyệt - Hồ Chí Minh)
 Qua văn bản các em cần nắm được:
 1.Kiến thức
 - Hiểu biết bước đầu về tác phẩm thơ chữ Hán của Hồ Chí Minh. Đặc 
điểm nghệ thuật của bài thơ.
 -Tâm hồn giàu cảm xúc trước vẻ đẹp thiên nhiên và phong thái Hồ 
Chí Minh trong hoàn cảnh ngục tù.
 2.Kĩ năng
 - Đọc diễn cảm bản dịch của tác phẩm, phân tích được một số chi tiết 
nghệ thuật tiêu biểu trong tác phẩm.
I.Tìm hiểu chung
 1.Bài thơ được sáng tác trong ngục tù của Tưởng Giới Thạch, in 
trong tập Nhật kí trong tù.
 2.Ngắm trăng được viết bằng chữ Hán, theo thể thơ tứ tuyệt, thể hiện 
tình yêu thiên nhiên và phong thái ung dung của Hồ Chí Minh.
II.Đọc - hiểu văn bản
 1.Hoàn cảnh đặc biệt:
 - Trong nhà tù;
 - Không rượu, không hoa để thưởng lãm, khơi nguồn thi hứng.
 2. Những hình ảnh đẹp:
 - Vầng trăng soi qua song cửa nhà tù làm rung động tâm hồn nhà thơ.
 - Người tù Hồ Chí Minh với tâm hồn của một nhà thơ luôn hướng 
về cái đẹp.
III. Tổng kết.
 1.Nghệ thuật
 - Nghệ thuật đối sánh, tương phản (...) vừa có tác dụng thể hiện sức 
hút của những vẻ đẹp khác nhau ở bài thơ này, vừa thể hiện sự hô ứng, 
cân đối thường thấy trong thơ truyền thống.
 5