Chuyên đề Khai thác kiến thức từ kênh hình (SGK)

 Chuyên đề “ Khai thác kiến thức từ kênh hình (SGK)
I.ĐẶT VẤN ĐỀ:
- Thực hiện nhiệm vụ của toàn ngành là đổi mới phương pháp dạy học nhằm mục đích 
ngày càng nâng cao chất lượng đào tạo ,góp phần thực hiện nghiêm túc cuộc vận động 2 
không trên 4 phương diện trong đó hạn chế việc học sinh học yếu kém ,hoặc ngồi nhầm lớp 
đảm bảo ổn định và giữ vững công tác phổ cập THCS để đạt chất lượng giáo dục ngày 
càng đi sâu vào thực chất và chất lượng ngày một tốt hơn .
Vì vậy việc đổi mới phương pháp dạy học theo hướng tích cực hóa hoạt động của học sinh 
“ Học sinh là chủ thể của việc lĩnh hội kiến thức ,giáo viên là người chủ đạo trong việc tổ 
chức hướng dẫn cho việc lĩnh hội kiến thức của học sinh” .Chính vì vậy vai trò của người 
giáo viên càng trở nên quan trọng trong việc chủ động tổ chức ,điều khiển một tiết học đạt 
hiệu quả cao theo yêu cầu mới .
Việc đổi mới SGK hiện nay so với trước đây hạn chế về kênh chữ. Tăng cường nhiều kênh 
hình ( lược đồ, sơ đồ, tranh ảnh, bảng số liệu, biểu đồ). Bản thân của các kênh hình vừa 
mang tính chất minh họa giúp học sinh hình thành các biểu tượng được rõ nét hơng đối với 
nhiều sự vật hiện tượng địa lí gần gũi và dễ hiểu đối với học sinh đồng thời chứa trong bản 
thân của kênh hình những dấu hiệu thuộc tính bên trong của các đối tượng địa lí, sự vật 
hiện tượng địa lí, là một nguồn tri thức đòi hỏi sự khám phá tìm tòi của học sinh. Chính vì 
vậy trong tiết học học sinh phải động não suy nghĩ giải quyết các vấn đề kiến thức từ kênh 
hình dưới sự hướng dẫn của giáo viên
Mục đích cuối cùng của người dạy là làm sao cho học sinh của mình lĩnh hội được kiến 
thức cơ bản của tiết học thông qua khai thác kiến thức từ kênh chữ và kênh hình SGK.
Với lí do trên bản thân tôi xin được trình bày về vấn đề:
“ Khai thác kiến thức từ kênh hình SGK”
Mặc dù biết rằng đây là một vấn đề lí luận và thực hiện phương pháp giảng dạy rất rộng 
trong công tác giảng dạy.
II. THỰC TRẠNG:
a) Thuận lợi:
- Ban giám hiệu nhà trường luôn chỉ đạo sát sao về kế hoạch chuyên môn coi đây là nhiệm 
vụ hàng đầu trong nhà trường trên cơ sở đó tạo điều kiện thuận lợi cho đội ngũ giáo viên 
thực hiện tốt nhiệm vụ của mình.
- Đối với giáo viên luôn nâng cao tinh thần trách nhiệm, tận tụy với công việc, tìm tòi, cập 
nhật, tự bồi dưỡng để đáp ứng nhu cầu của công tác giảng dạy theo chương trình mới nhằm 
nâng cao chất lượng đào tạo.
- Đối với phụ huynh: Tạo mọi điều kiện tốt nhất cho con em của mình được đến trường, 
cùng kết hợp với nhà trường, địa phương, thực hiện xã hội hóa giáo dục.
b) Khó khăn:
- Khả năng tư duy nhận thức không đồng đều, kĩ năng khai thác kiến thức còn hạn chế
- Tác động của xã hội, một bộ phận nhân dân xem đây là môn phụ ( chỉ cần học bài). Học 
giỏi môn địa lí sau này ra trường để làm gì
- Một số ít phụ huynh chưa thật sự quan tâm đến việc học của con em, chưa đầu tư đúng 
mức việc học của con em, giao khoán cho nhà trường nên một bộ phận học sinh đã không 
chú ý đến việc học tập nói chung và môn địa lí nói riêng * Núi già: Đỉnh thấp tròn; sườn thoải; thung lũng rộng cạn.
* Núi trẻ: Đỉnh cao nhọn, sườn dốc, thung lũng hẹp sâu
Giáo viên nêu câu hỏi nâng cao:
? Tại sao núi già có đặc điểm như vậy
Học sinh trả lời: Vì hình thành thời gian cách đây rất lâu và chịu tác động mạnh của ngoại 
lực
Ví dụ: Hình 20.4 ( Ảnh 1 số cảnh quan trên Trái Đất) Địa lí 8
Giáo viên hướng dẫn học sinh mô tả cảnh quan trong ảnh. Các cảnh quan đó thuộc những 
đới khí hậu nào.
Ở hình 20.4 gồm có 5 ảnh, giáo viên chỉ định 5 học sinh mô tả và giải thích hết các ảnh.
? Qua đó em có nhận xét như thế nào vè cảnh quan trên Trái Đất.
Học sinh trả lời:Cảnh quan trên Trái Đất phong phú và đa dạng ( Đây là cốt lõi của vấn đề, 
kiến thức của bài học)
? Giải thích tại sao cảnh quan trên Trái Đất phong phú và đa dạng
Học sinh trả lời: Do phụ thuộc vào khí hậu; địa hình
Ví dụ: Hình 11.2. Khu nhà ổ chuột ở Ấn Độ (Địa lí 7)
GV hướng dẫn học sinh mô tả tranh hình
? Nhà cửa xây cất như thế nào? Quang cảnh ra sao (Không đúng theo quy hoạch đô thị, 
quang cảnh lộn xộn
? Nêu những tác động xấu tới môi trường do do thị hóa tự phát gây ra ( Ô nhiễm môi 
trường, làm mất cảnh quan đô thị
Ví dụ: Lược đồ hình 23.2 ( Lược đồ hành chính Việt Nam ) Địa lí 8
Hướng dẫn học sinh xác định vị trí các điểm cực Bắc, cực Nam, cực Đông, cực Tây trên 
lược đồ kết hợp với bảng 23.2 (SGK)
Trình bày vị trí Địa lí của Việt Nam trên bản đồ
+ Cực Bắc: 23023’B ( Xã Lũng Cú_ Đồng Văn_Hà Giang )
+ Cực Nam: 8034’B (Xã Đất Mũi_Huyện Ngọc Hiển_ Cà Mau)
+ Cực Tây: 102009’Đ(Xã Sín Thầu_Huyện Mường Nhé_ Điện Biên)
+ Cực Đông: 109024’ Đ ( Xã Vạn Thạnh_Vạn Ninh_Khánh Hòa)
3. Đánh giá và nhận xét của giáo viên
- Mục đích làm sáng tỏ mục đích đạt được và chưa đạt được của học sinh trong quá trình 
khai thác kiến thức từ kênh hình; chú ý bám sát nội dung của tiết học dưới sự hướng dẫn 
của giáo viên.
- Tùy theo mức độ trình bày của học sinh giáo viên có biện pháp uốn nắn, nhắc nhở để giúp 
các em hoàn thiện cho những lần sau ( Một số học sinh thường đọc tiêu đề)
- Khuyến khích dưới hình thức cho điểm tạo hứng khởi và sự tự tin đối với các em khi trình 
bày.
IV.KẾT QUẢ: 
- Qua quá trình thực hiện trên tinh thần tìm tòi, học hỏi, trao đổi với đồng nghiệp và đặc 
biệt là sự phân biẹt tôi đã áp dụng biện pháp trên vào trong từng tiết dạy đã đạt được kết 
quả như sau:
+ Tạo sự hứng thú, tích cực cho học sinh trong tiết học
+ Giảm tỉ lệ học sinh yếu kém, chất lượng bộ môn luôn được chỉ tiêu quy định.
+ Giảm bớt thời gian thuyết trình của giáo viên trong tiết dạy.