Bài giảng Vật lí 9 - Chủ đề 4: Hiện tượng khúc xạ ánh sáng - Dương Văn Diễn

 TRƯỜNG THCS TRẦN HƯNG ĐẠO
 DẠY HỌC
 VAÄT LÍ 9 CHƯƠNG III: QUANG HỌC
• Hiện tượng khúc xạ là gì?
• Thấu kính hội tụ là gì? Thấu kính phân kì là gì?
• Các bộ phận chính của mắt là những gì?
• Tật cận thị là gì? Khắc phục nó như thế nào?
• Kính lúp dùng để làm gì?
• Phân tích ánh sáng trắng thành các ánh sáng 
 màu như thế nào?
• Tại sao các vật có màu sắc khác nhau?
• Ánh sáng có những tác dụng gì, có những ứng 
 dụng gì? TÌNH HUỐNG ĐẦU BÀI
Tại sao quan sát đũa, bút chì, ống hút, trong trường hợp 
 này chúng bị gãy khúc ? 5 BÀI 40: HIỆN TƯỢNG KHÚC XẠ ÁNH SÁNG
I. Hiện tượng khúc xạ ánh sáng Mặt phân cách
 1. Quan sát
 S
 Quan sát hình bên và nêu nhận xét về Không N
 khí
 đường truyền tia sáng:
 a)Từ S đến I ( trong không khí ).
 ➔ đường thẳng. P I Q
 b)Từ I đến K ( trong nước ). Nước
 ➔ đường thẳng.
 c)Từ S đến mặt phân cách rồi đến K. N’ K
 ➔ đường gãy khúc (gãy khúc tại I) BÀI 40: HIỆN TƯỢNG KHÚC XẠ ÁNH SÁNG
3. Một vài khái niệm S
 N
- I là điểm tới, SI là tia tới.
- IK là tia khúc xạ. i
- Đường NN’ vuông góc với mặt phân 
cách là pháp tuyến tại điểm tới. P I Q
- S I N là góc tới, ký hiệu i . r
- K I N' là góc khúc xạ, ký hiệu r. N’ K
- Mặt phẳng chứa tia tới SI và pháp 
tuyến NN’ là mặt phẳng tới. 2. TN kiểm tra N
 0
 20 10 10 20
 30 30
 40 40
 50 50
 60 60
 70 70
 80 I 80
 P 90 90 Q
 80 80
 70 70
 60 60
 50 50
 40 40
 30 30
 20 20
 10 0 10
 11
 N’ BÀI 40: HIỆN TƯỢNG KHÚC XẠ ÁNH SÁNG
I. Hiện tượng khúc xạ C3: Hãy thể hiện kết luận trên bằng hình
ánh sáng vẽ.
II. Sự khúc xạ của tia
sáng khi truyền từ không N
khí sang nước S
 - Góc khúc xạ nhỏ hơn i
 góc tới
 Không khí I Q
 - Tia khúc xạ nằm trong P
 mặt phẳng tới Nước
 r
 N’ K N
 0
 20 10 10 20
 30 30
 40 40
 50 50
 60 60
 70 70
 80 I 80
P 90 90 Q
 80 80
 70 70
 60 60
 50 50
 40 40
 30 30
 20 20
 10 0 10
 N’
 15 BÀI 40: HIỆN TƯỢNG KHÚC XẠ ÁNH SÁNG
3. Kết luận
 - Góc khúc xạ lớn hơn góc tới
 - Tia khúc xạ nằm trong mặt phẳng tới TÌNH HUỐNG ĐẦU BÀI
Vì tia sáng ở đầu dưới của đũa, bút chì ngập chìm trong 
nước truyền tới mặt phân cách giữa nước và không khí bị 
khúc xạ nên quan sát thấy chúng bị gãy khúc.
 Tại sao quan sát đũa, bút chì, ống hút, trong trường hợp 
 này chúng bị gãy khúc ? 1919 2) Tia nào sau đây là tia khúc xạ của tia tới SI? Vì 
sao?
 B
 A N
 C
 a) Tia IA?
 b) Tia IB?
 c) Tia IC?
 d) Tia ID? P Không khí I Q
 Nước
Tia chọn là tia IC vì 
khi ánh sáng truyền từ 
nước sang không khí 
thì góc khúc xạ lớn 
hơn góc tới S
 D N’ GHI NHỚ
 Hiện tượng tia sáng truyền từ môi 
trường trong suốt này sang môi trường 
trong suốt khác bị gãy khúc tại mặt phân 
cách hai môi trường gọi là hiện tượng 
khúc xạ ánh sáng
 Khi tia sáng truyền từ không khí sang 
nước, góc khúc xạ nhỏ hơn góc tới.
 Khi tia sáng truyền từ nước sang 
không khí, góc khúc xạ lớn hơn góc tới
 23 Mây dạ quang là những đám mây ở tầng cao khí quyển bị khúc xạ ánh 
sáng mặt trời vào lúc chiều ta khi Mặt Trời đã lặn. Những đám mây này 
sẽ làm cả bầu trời rực sáng mà không cần bất cứ nguồn năng lượng25 nào. TIEÁT HOÏC ÑAÕ KEÁT THUÙC 
CHAÂN THAØNH CAÙM ÔN 
 QUYÙ THAÀY COÂ 
VAØ CAÙC EM HOÏC SINH