Bài giảng Tập làm văn lớp 4 - Bài: Cấu tạo bài văn miêu tả cây cối - Thu Nhàn

 TẬP LÀM VĂN
 LỚP 4
 CẤU TẠO BÀI VĂN 
 MIÊU TẢ CÂY CỐI.
GIÁO VIÊN: THU NHÀN Bãi ngô
 Bãi ngô quê em ngày càng xanh tốt. Mới dạo nào 
những cây ngô còn lấm tấm như mạ non. Thế mà chỉ ít lâu 
sau, ngô đã thành cây rung rung trước gió và ánh nắng. 
Những lá ngô rộng dài, trổ ra mạnh mẽ, nõn nà.
 Trên ngọn, một thứ búp như kết bằng nhung và phấn 
vươn lên. Những đàn bướm trắng,bướm vàng bay đến, 
thoáng đỗ rồi bay đi. Núp trong cuống lá, những búp ngô 
non nhú lên và lớn dần. Mình có nhiều khía vàng vàng và 
những sợi tơ hung hung bọc trong làn áo mỏng óng ánh.
 Trời nắng chang chang, tiếng tu hú gần xa ran ran. 
Hoa ngô xơ xác như cỏ may. Lá ngô quắt lại rủ xuống. 
Những bắp ngô đã mập và chắc, chỉ còn chờ tay người đến 
bẻ mang về. Nguyên Hồng Tác giả tả cây ngô theo 
 trình tự nào?
T¶ tõng thêi kú ph¸t triÓn cña c©y. Cây mai tứ quý
 Cây mai cao trên hai mét, dáng thanh, thân thẳng như thân 
trúc. Tán tròn tự nhiên xòe rộng ở phần gốc, thu dần thành 
một điểm ở đỉnh ngọn. Gốc lớn bằng bắp tay, cành vươn đều, 
nhánh nào cũng rắn chắc.
 Mai tứ quý nở bốn mùa. Cánh hoa vàng thẫm xếp thành ba 
lớp. Năm cánh dài đỏ tía như ức gà chọi, đỏ suốt từ đời hoa 
sang đời kết trái. Trái kết màu chín đậm, óng ánh như những 
hạt cườm đính trên tầng áo lá lúc nào cũng xum xuê một màu 
xanh chắc bền. 
 Đứng bên cây ngắm hoa, xem lá, ta thầm cảm phục cái màu 
nhiệm của tạo vật trong sự hào phóng và lo xa: đã có mai vàng 
rực rỡ góp với muôn loài hoa ngày Tết, lại có mai tứ quý cần 
mẫn, thịnh vượng quanh năm.
 Theo NGUYỄN VŨ TIỀM Trình tự miêu tả của bài: Cây mai 
 tứ quý có gì khác so với bài Bãi 
 ngô?
 Bãi ngô Cây mai tứ quý
 (Tả từng thời kì phát triển của cây) (Tả từng bộ phận của cây)
Đoạn 1 Giới thiệu bao quát bãi ngô. Tả cây Giới thiệu bao quát về cây 
(Mở bài) ngô từ lúc còn non đến khi xanh tốt. mai (chiều cao,dáng, thân, 
 tán, gốc, cành, nhánh).
Đoạn 2 Tả hoa và búp ngô non giai đoạn Đi sâu tả cánh hoa và trái 
(Thân bài) đơm hoa kết trái. cây.
Đoạn 3: Tả hoa, lá và bắp ngô giai đoạn thu Nêu cảm nghĩ của người 
(Kết bài) hoạch được. miêu tả.
Từ cấu tạo của hai bài văn trên, rút ra nhận xét về cấu tạo của một 
bài văn miêu tả cây cối. III. Luyện tập
 Bài 1: Đọc bài văn sau và cho biết cây gạo được miêu tả theo 
 trình tự nào?
 Cây gạo
 Cây gạo già mỗi năm lại trở lại tuổi xuân, cành nặng trĩu những hoa đỏ mọng 
và đầy tiếng chim hót. Chỉ cần một làn gió nhẹ hay nột đôi chim mới đến là có 
ngay mấy bông hoa lìa cành. Những bông hoa rơi từ trên cao, đài hoa nặng chúi 
xuống, những cánh hoa đỏ rực quay tít như chong chóng nom thật đẹp.
 Hết mùa hoa, chim chóc cũng vãn. Cây gạo chấm dứt những ngày tưng bừng 
ồn ã, lại trở về với dáng vẻ xanh mát, trầm tư. Cây đứng im cao lớn, hiền lành, 
làm tiêu cho những con đò cập bến và cho những đứa con về thăm quê mẹ.
 Ngày tháng đi thật chậm mà cũng thật nhanh. Những bông hoa đỏ ngày nào 
đã trở thành những quả gạo múp míp, hai đầu thon vút như con thoi. Sợi bông 
trong quả đầy dần, căng lên; những mảnh vỏ tách ra cho các múi bông nở đều, 
chín như nồi cơm chín đội vung mà cười, trắng lóa. Cây gạo như treo rung rinh 
hàng ngàn nồi cơm gạo mới.
 Theo VŨ TÚ NAM Bài cây gạo miêu tả theo trình tự nào?
Tả theo từng thời kì phát triển trong một năm: từ lúc ra 
hoa đến lúc kết quả
Bài 2: Lập dàn ý miêu tả một cây ăn quả quen thuộc theo 
 một trong hai cách đã học:
a) Tả lần lượt từng bộ phận của cây.
b) Tả lần lượt từng thời kì phát triển của cây. Dàn ý tả cây chuối (tả từng bộ phận của cây)
Mở bài: Cây chuối trồng ở góc vườn nhà bà ngoại em.
- Thân bài: 
a) Tả bao quát:
 + Cây chuối cao, to, xanh tốt.
b)Tả từng bộ phận:
 +Rễ bám sâu, tỏa rộng.
 +Gốc hơi phình, to hơn phần thân.
 +Thân xốp, nhẵn bóng, màu đỏ tía.
 +Lá to và dài như cái quạt ba tiêu. 
 +Buồng chuối dài, em đếm được hơn chục nải.
 +Các nải chuối úp sát nhau, quả to làm cho cây nghiêng mình, trĩu xuống. Có quả 
 đã ngả vàng.
 +Chuối chín, hương thơm phảng phất, vị ngọt đậm đà.
 +Chuối dễ trồng, ăn ngon.
 - Kết bài: Em thường giúp bà chăm sóc khóm chuối .